Taiñ dungu
Taiñ dungu
Inanieafiel feychi 79, 80 ka 81 Adkünu Dungu 2018 tripantu mew, chumngechi ñi elkünuel Universidad Católica Silva Henríquez (UCSH) chillkatuwe ruka, fey ta:
- Feychi elkünuelchi dungu amulnieael taiñ küdaw 2012-2020 tripantu mew.
- Ñidol diam: “Elael fill Trokiñ Chillkatuwe kiñe Wünen Chillkatufe Ruka magister ka doctorado dungu mew, nielu kidu ñi ruka, kidu ñi ran, ka kümeke kimeltuchefe kimnielu ñi kimeltuchen dungu, yenieael tesis wirin küdaw ka inarumenke küdaw.”
- Ñidol diam: “Elael fill Trokiñ Chillkatuwe kiñe Inarumen Ruka feychi Wünen Chillkatufe Ruka mew, adkünukelu inarumen küdaw, nielu trokiñ che inarumemekealu, nielu ran wekuntu küpalu, pengelalu ñi küdaw kimelchi chillka kimün mew ka miawkelu Chilemapu mew, fey taiñ traf küdawael fillke kimün mew.”
Elngey feychi Trokiñ Chillkatuwe ñi Inarumechi Wünen Ruka, fey mew nüwküleay tüfachi Inarumen Ruka Kimeltuchen Dungu, ka tüfachike Eldungun wülel Trokiñ Chillkatuwe.
Dew kom iñchiñ kiñeñtrür küdawlu, üytuwiyiñ “Inarumen Ruka Kakünuafiel taiñ Kimeltuchen Mongen” (CITSE, wingkadungun mew)
Taiñ femürpuael
Taiñ elael ka pengelael weke kimün tüfachi kimeltuchen dungu mew, rüf kümeke ka welukonkechi inarumen dungu mew, fey doy amulnieael ka kakünuael taiñ kimeltuchen dungu.
Taiñ duam
Fey taiñ kiñe inarumen ruka kimeltuchen dungu ngetuael, wünelelu ka kimngelu fill püle, fey ponwitu kafey wekuntu Chilemapu mew, fey ñi nüwküleael taiñ chillkatun mongen mew ka feychike norümdungu mew.
Taiñ ineyngen
Taiñ ineyngen
Iñchiñ ta “Inarumen Ruka Kakünuafiel taiñ Kimeltuchen Mongen” (CITSE), we llegiyiñ diam kiñeke ñidol dungu UCSH mew. Afpun 2018 tripantu mew, lliturkey taiñ küdawün, fey ta inarumen küdawün, traf küdawün kake trokiñ che engün ponwitu ka wekuntu, tüfachi mapu mew, ka kakeñ mapu mew ka. Iñchiñ ta nüwkülekeyiñ tüfachi wünen chillkatuwe ñi meli troy eldungun:
- Kimeltuchen ka Fillke Admongen taiñ nieael küme Norüm Dungun
- Elkünuael chumngechi kimeltucheael ka kümeke kimeltuchefe
- Longkolen ka kelluwün dungu taiñ küme kimeltucheael
- Chillkatun dungu ka fütra wirin dungu
Kafey iñchiñ mekeaiñ taiñ diael tüfachike dungu:
- Wülael kimün küme yenierpuafiel taiñ mongen fanten mew.
- Kakerumechi che ñi trawüleael, pu kimeltuchefe ñi inarumeael dungu fill rakiduam mew ka fillke che mew.
- Ngüneduamnieael iñ welukontu küdawün kake inarumen ruka iñchiñ, fey taiñ falintukuafiel kakerumechi rakiduam mülerkelu inarumeken kimeltuchen dungu mew.
- Elael kelluwün dungu, tüfachi mapu mew ka kake mapu mew ka, fey fillke che konkülelu kimeltuchen mew
Taiñ Diam
- Amulnieael inarumen dungu norngelu ka kümengelu, fey tripalu pu che mew, longkolen kimeltuchen dungu mew, fey pu che ka fillke chillkatuwe ruka ñi doy kimduguael engün.
- Pengelnieafiel dewmangechi kimün kakerumechi che mew, fey iñchiñ taiñ doy küme nütramkawael ka iñ doy küme rakiduamuwael kimniechi dungun mew, fey ñi tripayael doy kümeke norümdungun ka ñi doy küme küdawael kimeltuchekelu.
- Wülael ta elkülechi kimün fey ñi küme chillkatuael kake che, dewmangeael küdawpeyüm, ka konkintuafiel fillke femken, fey ñi kelluntukuafiel pu che konkülelu kimletuchen dungu mew ka ñi fillke troy dungu mew.
- Taiñ doy nütramkawael, taiñ doy fülkontuwael ka iñ kelluntukuwael kake trokiñ che ponwitu ka wekuntu Chilemapu ka yenielu femgechike dungu iñchiñ reke.
Fillke inarumen dungu
Kimeltuchen, Fillke Admongen ka küme Adümuwün müleam doy Norümdungun
Mülelu am taiñ pu che fütra filla dungu mew taiñ mapu, tüfachi trokiñche inarumeniey nga tüfachike dungu: ülmenke che ñi trañmaniefiel kake che ñi fillangen mew, ñi mapuchengen mew ka; üpelchen ka illamtuchen dungu. Fey femngechi ñi müleam doy rakiduamün ka küme kimeltuchen ñi doy müleael norümdungun.
Taiñ Diam
Elam kimün ñi pengelngeael, nütramkayeafiel, ka rakiduamnieael illamtuchen dungu fill kimeltuwe ruka mew, fey ka elam adkünu dungu ñi doy müleael norümdungu. Ka femngechi iñchiñ taiñ wülael doy kümeke rüpü taiñ kiñentrür kümelkünuael kimeltuchen dungu kake trafke che engün tuwülu fill kimün mew.
Elkünuael Chumngechi Kimeltucheael ka Kümeke Kimeltuchefe
Elkünuael chumngechi küme kimeltucheael mülerkey kiñe chillka, (fey ta “kurikulu” wingkadungun mew) fey mew adkünungekey puke chillkatuwe: fey mew ta chillkatuwe ruka nükey admongen dungu chew mapu ñi mülemum mew; kafey doy yafüluwkey kidu ñi ineyngen mew engün. Fey mew kafey pewfaluwkey ñi chem adngen kiñe chillkatuwe ruka, fey ñi rüf kimkülerpuael kidu ñi ineyngen, fey dewmakünuael tüfachi chillka kidu ñi rakiduam mew ka ñi traf dunguluwün mew engün. Fey ta küme feleam pu che konkülelu chillkatuwe. Fey mew llemay iñchiñ ta inarumeniefiyiñ wall adümngeael feychi dungu, rüf konküleael feychi che küdawmekelu ka chillkatumekelu fey mew. Feychike che ka niey pepiluwün kakünuael ñi pu welliñ chew ñi chillkatupemum, chew ñi küdawpemum, fey mungel feychike welliñ doy kuñifal-lu.
Taiñ Diam
- Taiñ inarumeafiel dungu rakiduam mew ka rüf femün mew, fey küme kimam chumngechi elkünungeken küme kimeltucheael, fey taiñ adümael ka kakünuael kimeltuchen dungu.
- Taiñ kelluntukuael doy küme kimeltuael che kimeltuchefengealu, fey pu kimeltuchefe ñi doy küme adümuwün nieael ñi doy küme elkünuael chumngechi kimeltucheael.
- Wülafiel chillkatuwe ruka tüfachi inarumen kimün, fey ñi küme rakiduamael ñi chumngechilen ka ñi femken engün fillke chillkatuwe ruka.
Longkolen ka Kelluwün dungu taiñ nieael doy Küme Kimeltuchen
Feychi longkolen, kelluwün ka adelkünun dungu küme elnierkefi piam fill chillkatuwe ñi felen, fey kellukefi kuñifalchi chillkatuwe ran dungu mew, ka falintungen dungu mew. Fey mew llemay tüfachi trokiñ che ta konkintukey tüfachi dungu ñi kakerumechingen mew. Wall püle ka konkintungekey tüfachi kimeltuchen dungu, fey rüf kimam ñi chumngen, ñi chumlerpuael, ka ñi tunte wechupun.
Taiñ Diam
- Tati longkolen, kelluwün ka adkünufiel kimeltuchen dungu, fey ñi inarumengeael (rakiduam mew ka rüf femün mew), fey ñi inanieael dungu wall chillkatuwe ruka mew. Mungel ñi doy kümelerpuael kuñifalke chillkatuwe ruka.
- Taiñ kelluntukuafiel puke chillkatuwe ñi ingkawuael engün kishutu ka welukontu, fey ñi inarumeafiel dungu ponwitu ka wekuntu Chilemapu mew, ponwitu ka wekuntu UCSH mew.
- Taiñ pengelafiel, rakiduamtukuafiel, ka nütramkayafiel elkülechi kimün feychi longkolen dungu mew, adkünudungun mew, ka kelluwün dungu mew.
Che ñi Adümuwün Piwke Dungu mew ka Kimkimtun Dungu
Che ñi adümuwün piwke dungu mew, fey ta kakünukey ñi chumngechi llowngey ta tüfachi piwke dungu, ka fey ta kakünukey che ñi piwke ñi chumlen kimkimtun dungu mew, ka chumngechi ñi adümuwkey ta che fill antü. Feymew inakintungey che ñi fill chumken, ñi (küme well weda) adümuwün, ka ñi trafkintuwken wimtun dungu mew ka feyentuelchi dungu mew. Kom tüfachi dungu kakünukey pu chillkatupelu/kimeltupelu ñi küdaw, ñi chumlen ñi püllü, ñi kümele(no)n, ka kom pu che ñi pepi kelluniengeael chillkatun dungu mew. Ka inakintungey kom kimeltuwe ñi ad kellunielu doy küme feleal ta kom che konkülelu kimeltuchen dungu mew. Tüfachi inarumen wirin dungu mew, fill rüpü inanielu, inakintungeay chumngechi ka chem mew ñi küme pepi adümuwafel ta che kimduamkan mew, mungel ta doy kuñifalngechi che.
Diam:
- Wülael kümeke dungu tripayelu re rakiduam inarumen dungu mew ka rüf mongen inarumen dungu mew. Feytichi pu inarumen dungu inakintukey chumngechi ñi adümuwün ta che ka ñi chumlen ta che kimeltuwe mew. Kom fey taiñ pepilam chuchi dungu chi kakünukey ta kimkimtun dungu, püllü ñi chumlen, kümelen dungu ka kellucheken.
- Ñi doy müleael kelluwün küdaw ka ingkawün dungu fillke che mew konkülelu fill trokiñche tüfachi mapu mülelu ka kamapulelu ka, fey tüfa ñi doy küme kimael ka pepilael inarumen dungu ta che, ka ñi pepi kontumeael pu kimeltuwe ñi kakünuafiel ñi chumlen ta chillkatupelu/kimeltupelu ñi piwke.